Muzyka serca

Przekształcanie bicia serca w fortepianowe melodie

Linda Mahdesian

Nie spodziewaj się, że usłyszysz bicie serca słuchając “Pieśni serca”. To, co słyszysz jest muzyką – miłymi, śpiewnymi melodiami granymi na pianinie. Ale sposób, w jaki to przedostało się z EKG na CD stanowi złożony czterostopniowy proces.

_____________________________________________________
To, co stało się efektem tej unikalnej współpracy ojca i syna,
 lekarza i muzyka,  jest najprawdopodobniej pierwszą próbą
zastosowania najprawdziwszych rytmów serca
jako szablonu dla muzycznej kompozycji.
____________________________________________________

Dr Goldberger i jego współpracownicy w Beth Israel Hospital w Bostonie otrzymali cyfrowy zapis magnetofonowy uderzeń serca pacjentów, używając monitora Holtera, kieszonkowego magnetofonu-rejestratora elektrokardiogramu, mogącego pomieścić tysiące kolejnych uderzeń serca przez cały dzień.

Następnie używając komputera, badacze mierzyli precyzyjne przerwy pomiędzy kolejnymi uderzeniami, tworząc wykres graficzny zmian w rytmach serca chwila po chwili. Podczas gdy twój puls odczuwasz jako doskonale regularny, to tak naprawdę masz do czynienia z ogromną, a jednocześnie bardzo subtelną zmiennością, różniącą jedno uderzenie od drugiego. Te zmiany, wahania wytwarzane są przez normalne funkcjonowanie autonomicznego systemu nerwowego, który może spowodować zwolnienie uderzeń serca lub ich przyśpieszenie. Dlatego też normalne bicie serca „jest bardziej tańcem, aniżeli marszem”, mówi dr Goldberger.

Trzecim krokiem w tworzeniu tych pieśni jest przetworzenie czasowych odstępów między uderzeniami serca w liczby całkowite. Używając programu komputerowego przetworzono te odstępy w około 330 liczb całkowitych na każdy zbiór danych. (Zespół zaczął prace mając zarejestrowanych 100 000 uderzeń serca, następnie obliczył średnią każdych 300 uderzeń, ażeby wykluczyć przypadkowe, tymczasowe wahania spowodowane ruchem lub oddechem.)

Czwarty i ostatni krok polegał na wzięciu powstałych serii liczb i przetłumaczeniu ich na nuty muzyczne. Każda liczba całkowita, w zakresie od 1 do 18, odpowiada konkretnej nucie na muzycznej skali diatonicznej. Ciąg liczb całkowitych wytworzonych przez przeciętne uderzenie serca generuje melodię, a zmiany tonów były proporcjonalne do zmian w rytmach serca. Zach Goldberger wybrał następnie oznaczenie tonacji, rytm i harmoniczny akompaniament dla każdej melodii. Jednakże wiodąca linia melodyczna każdego kawałka pozostała wierna oryginalnemu czasowemu cyklowi uderzeń serca.

 

____________________________
normalne bicie serca
„jest bardziej tańcem, aniżeli marszem”
_____________________________

Według dra Goldbergera twór tych muzycznych odwzorowań rodzi podstawowe pytanie: dlaczego bicie serca, częściej aniżeli rzadziej, tworzy przyjemne muzycznie lub też interesujące sekwencje nutowe, nie drażniące hałaśliwością czy też nudnymi powtórzeniami? Odpowiedź może leżeć w pochodzeniu zmienności rytmów serca. Dr Goldberger i jego koledzy pokazali, że końcowy złożony wzorzec zmienności i odmian ma matematyczną strukturę fraktalu. Termin „fraktal” opisuje obiekty takie jak drzewa czy formacje koralowe, które są skomponowane z małych jednostek przypominających większą formę całości – właściwość nazywana samopodobieństwem.

Muzyczność “Pieśni serca” rodzi kolejne pytanie, mówi dr Goldberger: czy może kompozycja muzyczna dotyczyć, przynajmniej częściowo, odtworzenia przez umysł własnych, naturalnie złożonych rytmów i częstotliwości wibracyjnych ciała? Być może to, co ucho i mózg postrzegają jako przyjemne lub ciekawe to warianty tonów, które rezonują lub powtarzają własną złożoną (fraktalną) zmienność i powiększanie (stopniowanie po skali). „Przywracanie harmonii w ciele może okazać się czymś więcej niż metaforą”, mówi dr Goldberger. „Może się okazać, że będziemy uczyć się od muzyki.”